آشنایی با مباحث پایه در هیپنوتیزم ورزشی
هیپنوتیزم و نقش آن در ورزش اسکی

هیپنوتیزم و نقش آن در ورزش اسکی
قسمت اول: آشنایی با مباحث پایه در هیپنوتیزم ورزش ی
نویسنده: دکتر محمد موحدی
- عضو انجمن هیپنوتیزم بالینی ایران و انجمن بین المللی هیپنوتیزم
- دارای مدرک پیشرفته هیپنوتیزم
- مربی اسکی آلپاین
مقدمه: با پیشرفت های علمی در دو صده اخیر و ایجاد پایه های تئوریک )همچون ضمیر ناخودآگاه فروید و ناخودآگاه جمعی یونگو ...( برای تفسیر کارکردهای روانشناختی انسان، اینک درک ما از ویژگی ها، حالات و رویدادهای روحی و روانی انسان نسبت به گذشته صورتی علمی تر به خودگرفته ا ست. به عنوان مثال امروزه ضرورت تقویت جنبه های روحی و روانی ورزشکاران برای رسیدن به اوج عملکرد ورزشی امری بدیهی و غیر قابل اجتناب بوده و حتی از توانایی و مهارت های روانشناختی ورزشکاران برای بهبود تکنی ک های ورزشی، بازنگری نقاط ضعف در رقابت های ورزشی و حتی افزایش اعتماد به نفس و سایر موارد استفاده
می شود. در این مقاله تلاش خواهد شد تا مروری داشته باشیم به یکی از پر مناقشه ترین شاخه های علم روانشناسی و تاثیراتی که در چند دهه اخیر بر بهبود قابلیت های ورزشی ورزشکاران در دو حوزه قهرمانی و آموزشی)یادگیری و توانمندی در اجرای تکنیکهای ورزشی( داشته است.
به گواه تاریخ شواهد بیشماری از ورزشکارانی وجود دارد که با وجود سوابق درخشان و قابلیت های بی نظیر و منحصر به فرد قادر به موفقیت و تحقق انتظارات نبوده اند و همچنین آنانی که بواسطه سطح مهارت و قابلیت البته بر روی کاغذ، از پیش بازنده محسوب شده و لیکن در رقابت با مدعیان طراز اول به قله افتخار و پیروزی در رقابت های ورزشی رسیده اند.
غالبا در رقابت های جهانی و المپیک بین 3 یا 5 نفر اول به جهات آمادگی جسمانی و حتی تکنیکی اختلاف بارز و مشهودی وجود نداشته و تفاوت در رنگ مدال ها و جایگاه کسب شده را می توان در سطح آمادگی ذهنی و برخورداری فرد از آرامش، انگیزه،تمرکز و مدیریت برانگیختگی و سایر حالات و مهارت های ذهنی جستجو کرد، باید تاکید نماییم که آمادگی ذهنی ورزشکاران خارج از نقش تعیین کننده ای که در رقابت های ورزشی می تواند داشته باشد فاکتور ارزشمندی نیز در افزایش بهره وری در تمرینات ورزشی بوده و حتی پا را فراتر گذاشته و در کنترل و به حداقل رساندن آسیب های ورزشی )آسیب های جسمانی و آسیب های
روانشناختی( از جایگاه ارزشمندی برخوردار است.
آیا رسیدن به بالاترین سطح عملکرد ورزشی اتفاقی است؟ قطعا برای کسب نتیجه مطلوب متناسب با امکانات موجود می بایست ورزشکار در اوج آمادگی بوده و به عبارتی ورزشکار در بالاترین سطح عملکرد جسمی،تکنیکی و روحی روانی خود قرار گرفته باشد. آیا ورزشکاران توانایی قرار گرفتن در بهترین وضعیت رقابتی خود را دارند ، به بیان دیگر در اوج بودن یک ورزشکار رویدادی تصادفی است ؟ آیا تفاوت عملکرد از روزی به روز دیگر از رقابتی به رقابت دیگر تا حدی که ورزشکار را از دست ی ابی به موفقی باز دارد ، پدیده ای است که آن ورزشکار کنترلی بر آن ندارد؟
بر اساس نظر سنجی از ورزشکاران حرفه ای و آنانی که امید به پیروزیشان بوده و لیکن قادر به اخذ نتایج مناسب نشده ان د مهمترین فاکتور" وضعیت ذهنی" قلمداد شده است ، شاید بتوان به جرات گفت که سهم آمادگی ذهنی بر اساس شواهد موجود و گفته ورزشکاران بیش از 50 درصد است و هنگامی که بررسی در خصوص سهم زمان اختصاص یافته برای بهبود عملکرد ذهنی صورت می پذیرد متاسفانه تنها کمتر از 10 درصد آ نان زمان برای بهبود این عملکرد اختصاص داد ه اند.
برای یک ورزشکار شرکت کننده در رقابت ورزشی داشتن مهارت های ذهنی از جمله وجود انگیزه لازم و تمرکزدر حین رقابت،مدیریت برانگیختگی، کنترل استرس و اضطراب و استفاده از بالاترین سطح انرژی در رویداد ورزشی به صورت مدیریت شده رامی توان به عنوان فاکتور های تعیین کننده در موفقیت های ورزشی و هم فاکتور های لازم برای افزایش بهره وری در تمرینات ورزشی دانست.
خبر خوب این است که در فرایند هیپنوتیزم بواسطه تغییرات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی صورت گرفته در بخش های مختلف مغزانسان و فعال شدن قسمت هایی از مغز که معمولا به عنوان قسمت های غیر غالب در زندگی روز مره قلمداد می شوند قابلیت های روانشناختی فرد دستخوش تغییرات چشمگیر شده و دسترسی به ظرفیت های نهفته افزایش میابد. تلقین پذیری، تجسم و تصویرسازی و تمرکز به عنوان ارکان شناختی، کارکرد های فیزیکی فرد را متحول و حتی در شرایطی همچون وضعیت کنونی)شیوع کرونا(، فرد می تواند بواسطه افزایش توانمندی در تصویر سازی و دقت در جزئیات، بازدهی مهارت های ذهنی خود را ارتقاء دهد.
هیپنوتیزم - هینوتیزم ورزشی Sports Hypnosis هیپنوتیزم واژه ای که در طول تاریخ فرود و فراز های بیشماری را تجربه نموده، گاه از آن به عنوان روشی برای تسخیر افراد،کنترل ذهن و همپای جادو نام برده میشد و گاه چنان مورد ارج و قرب قرار گرفته که به عنوان شفا دهنده ای بی بدیل از او یاد میکنند، قدر مسلم این است که هیپنوتیزم قدمتی به درازای تاریخ بشریت داشته و قطعا هر انسانی در طول دور های زندگی خود به نحوی با بخشی از این فرایند ذهنی مواجه شده است .
در لغت نامه های فارسی معین ، عمید و ...کلمه هیپنوتیزم را به معنای خواب گری و بردن فرد به خواب مصنوعی و دادن القاها و تلقینات به وی برای پاسخ دادن به پرسش های فردی است که او را هیپنوتیزم نموده است.جالب است بدانیم که ریشه کلمه هیپنوتیزم از کلمه لاتین Hypnos به معنای خدای خواب یونان گرفته شده که پسر Nyx )شب( و برادر دوقلوی Thanatos )مرگ( بوده ودر اسطوره های یونان باستان از او به عنوان زندگی در جهان زیرین نامبرده شده است .
متاسفانه انتخاب واژه هیپنوتیزم و هیپنوز بدرستی بیان کننده رویداد و فرایند ایجاد شده نبوده و درقرن 19 میلادی توسط دکتر
James Braid صورت گرفت آن هم به این دلیل که در حالت هیپنوتیزم و خلسه ناشی از آن فرد بواسطه تن آرامی ایجاد شده)آرامش ذهنی و جسمی(در نمای ظاهری به فردی شباهت دارد که در وضعیت خواب بسر می برد. البته بعد ها با بررسی های علمی، محققین متوجه شدند که فرایند ها و امواج ثبت شده مغزی در دو حالت خواب و خلسه هیپنوتیزم با یکدیگر متفاوت و هیپنوتیزم نوع خاصی از هوشیاری تغییر یافته همراه با فعالیت بخش های از مغز است که معمولا سطح فعالیت کمتری دارند)به عنوان مثال سطح فعالیت نیمکره راست در خلسه هیپنوتیزمی افزایش میابد( و لیکن نام گذا ری صورت گرفته تاکنون باقی مانده است .
بیایید تجربه ای را با هم مرور کنیم که احتمالا برای اغلب ما در حین رانندگی پیش آمده است، به عنوان مثال،آیا تجربه غرق شدن در افکار و تصورات خود را هنگام رانندگی داشته اید؟ اگر داشته اید آن را بیاد بیاورید، آیا آگاهی شما عهده دار رانندگی در آن زمان بوده است؟ شما غرق در افکار خود بوده اید، به تنها چیزی که فکر نمی کردید هدایت خودرو و رانندگی بوده است، چه فرایندی عهده دار هدایت خودروی شما بوده و چرا درکی برای گذشت زمان نداشتید؟ حتی ممکن است چهره آشنایی را هم دیده باشید وعکس العملی نشان ندهید و حتی ممکن است به مقصد برسید ولی بخاطر نیاورید که از چه مسیری گذشته اید چون محر ک های محیطی )تصویری، شنیداری و ...( قادر به تاثیر در شما نبوده اند،آیا در خصوص این تجربه رانندگی می توان گفت شما هوشیارنبوده اید و یا در وضعیت خواب بسر می برده اید؟
تصور علمی این است که در مثال فوق شما در حالتی از هوشیاری تغییر یافته بوده اید با حداقل واکنش نسبت به محرک های بیرونی،مثلا چهره آشنایی را می بینید ولیکن بدون هر گونه واکنش)عدم درک محرک بینایی(، حتی امکان دارد بوق خودروی بغل دستی راهم نشنوید)عدم درک محرک شنوایی(،گذشت زمان را احساس نکنید)تحریف زمان( و نسبت به گرما و سرمای داخل خودرو واکنشی نشان ندهید، این حالا ت نشان دهنده اوج توجه متمرکز است و محرک های محیطی نادیده گرفته می شوند در واقع وضعیتی که ما ا زآن به عنوان نوعی خلسه یاد می کنیم. در هیپنوتیزم تلاش ما ایجاد خلسه و عمیق کردن آن است و لیکن با افکار و تصوراتی هدایت
شده از جانب کسی که عهده دار هینوتیزم کردن است .
اجازه دهید برای جلوگیری از برداشت های نادرست و سوگیری، تعریفی علمی در خصوص پدیده هیپنوتیزم داشته باشیم: هیپنوتیزم شیوه و روشی است که در آن تغییراتی در ادراکات، افکار،احساسات و رفتار در فرد القاء و ایجاد می شود فرایندی که نیاز به تمرکز دقیق و توجه متمرکز فرد داشته و کاهش آگاهی از محیط به همراه حس اتوماتیک بودن حرکات وجود دارد به نوعی که ادراکات تلقین شده می توانند جایگزین ادراکات فرد شوند، کاهش آگاهی از محیط به معنای از دست دادن هوشیاری نبوده بلکه محرک های محیطی در نتیجه توجه متمرکز فرد به القاء صورت گرفته ادراک نمی شود درست همانند زمانی که شما محو خواندنرمانی جذاب شده اید و یا این که فیلم مورد علاقه خود را تماشا می کنید اجازه دهید تعریف بالا را خلاصه تر نماییم، هینوتیزم شیوه و روشی است که فرد توسط دیگری و یا بدون نیاز به کسی در حالتی خاصی از هوشیاری به نام خلسه قرار می گیرد، توجه داشته باشید که این قابلیت فرد هیپنوتیزم شونده است که او را در وضعیت خلسه قرار می دهد، فرد هیپنوتیزم کننده تسهیل کننده ای است برای ایجاد این وضعیت و واژه Self-Hypnosis نیز به این مطلب اشاره دارد که ما قادریم بدون نیاز به فرد دیگر وارد خلسه هیپنوتیزمی شویم، زمانی را بیاد بیاورید که چگونه مسحور شنیدن موسیقی زیبایی شده بودید، آنگونه که هیچ محرک خارجی، هیچ تفکری قادر به رسوخ و متاثر کردن شما نبوده است، درست است شما در آن زمان به نوعی وارد خلسه شده بودید، البته برای انجام مناسب و برخورداری از تاثیرات مثبت خلسه هیپنوتیزمی بهتراست قبلا توسط فرد دیگری هینوتیزم شده و آمادگی لازم برای Self-Hypnosis را داشته باشد. در قسمت دوم این مقاله شما را با مراحل هیپنوتیزم و تاثیرات مثبت خلسه هیپنوتیزمی و نقش آن در بهبود مهارت های ذهنی و ورزشی آشنا خواهیم کرد__

تاريخ  ارسال:شنبه 4 بهمن 1399 - 22:53

کد:103368-1403